Vanoggend het ek my weer skuldig gemaak aan moord. Die soort
moord wat skrywers ongelukkig dikwels gedwing word om te pleeg – die moord op
’n paar van jou hartlammers. Killing your
darlings, soos die Engelse skrywersraad lui.
As jy tot hier gelees het en
steeds geen idee het waarvan ek praat nie, ontspan. Die uitdrukking is bloot ’n
stukkie klassieke skrywersraad wat beteken dat jy soms die rooi pen (of die
backspace-knoppie) meedoënloos moet inspan om ’n paar van jou mooiste skryfsels
uit te wis – gewoonlik daardie fleurige beskrywing wat jou so ’n opgewonde,
selfingenome tinteling gegee het toe jy dit ’n ruk gelede neergepen het en jou
’n wyle lank daarvan oortuig het jy is moontlik die begaafdste woordkunstenaar
op hierdie ondermaanse.
Dit is seer om daardie beskrywing
uit te haal, want jy’s verlief op hom. ’n Skerpoog-redigeerder wat sy rooi ink
werd is, sal dit egter meestal nie miskyk nie. En dan beland jy, soos ek, op ’n
dag in die situasie waar jy jou manuskrip moet begin regtrek en ’n paar van
daardie geliefdes moet afmaai.
In ’n nuwe rympiemanuskrip
waaraan ek tans werk, is daar ’n versie wat ek vir my dogtertjie geskryf het.
Dis ’n mooi rympie daai, man. Ek kan al sien hoe sy dit eendag vir haar
kleinkinders gaan lees en vertel dat hulle oorle’ oupagrootjie daardie woorde
spesiaal vir haar geskryf het. Dit gaan as ’t ware ’n erfstuk word.
En toe kom die keurdersverslag.
En daardie spesifieke rympie is so vol elektroniese kommentaar geplak dat jy
dit skaars op die Word-dokument kan lees.
Elizabeth Kübler-Ross se stappe
oor die hantering van droefheid kan ook op keuringsverslae van toepassing
gemaak word.
Jy is eers in ontkenning daaroor.
Vir drie dae lank maak ek asof die keurdersverslag nie bestaan nie. Ek maak dit
nie weer oop nie en ignoreer die e-pos daar waar dit in my inmandjie lê en
verlep.
Teen dag vier gaan lees ek weer
teësinnig die ding. En stap twee, voorspel Kübler-Ross, is woede. Hoekom, o,
hoekom kan die keurder nie my briljantheid na behore waardeer nie? Hy’s
waarskynlik ’n gefrustreerde skrywer of akademikus met ’n rits mislukte
manuskripte wat iewers in ’n laai lê en stof vergaar. Gmf.
Stap drie is onderhandeling.
Oukei, ek sal hier ’n woord verander soos die keurder voorgestel het. Daar ’n
komma insit. Mits ek hierdie voorstel oor rymdwang kan ignoreer en hierdie
strofe kan inlos.
En dan kom stap vyf. Waar jy die
hele ding weer so bekyk en skielik besef: Flippen hel, die keurder was al die
tyd reg. Daardie rympie is so stroperig soos ’n koshuistoebroodjie. Die
rymdwang is so duidelik soos daglig. Jou darling se tande is skeef en haar een
beentjie mank.
Backspace.
Koebaai, darling.
Jy’t die hart van ’n romantikus
nodig om te skryf.
En die hart van ’n moordenaar om
te herskryf.
Wie het gesê om pen op papier te
sit is vir sissies?
(O ja, en die herskrewe manuskrip
is vanoggend terug na die uitgewer. En daardie rympie lyk stukke beter. Hou vas
dat die keurder hierdie keer saamstem.)