’n Belangrike titel

Ek dink nie daar is baie lesers wat twyfel oor die belangrikheid van ’n boek se titel nie. Party titels smeek jou byna om die boek oop te maak en te begin lees. (Oukei, of dan om dit deesdae op jou Kindle of iPad af te laai.)

Selfs voordat ek dit gelees het, was ek al versot op The Curious Incident of the Dog in the Night-time en Miss Peregrine’s School for Peculiar Children. Een van my gunstelingtitels (en -boeke) is Jonathan Safran Foer se Extremely Loud and Incredibly Close – dis een van daardie boeke wat geen ander titel kon hê nie. Gister loer ek op Amazon rond en kom weer op twee paar fantastiese aandagtrektitels af: This Little Piggy Went to the Liquor Store (A.K. Turner) en A is for Ketchup (’n alfabetboek vir kinders deur Xavier Finkley). Min mense kan by Louise Rennison (of haar bemarkingspan) kers vashou wanneer dit kom by die uitdink van titels. Haar Confessions of Georgia Nicholson-reeks bevat juwele soos It’s Okay, I’m Wearing Really Big Knickers, Knocked Out by My Nunga-Nungas en ... And That’s When It Fell Off in My Hand.

Nes mooi voorblaaie ’n mens deesdae kan verlei om ’n boek te koop wat jy later teleurstellend vind, is daar deesdae sekerlik die gevaar dat ’n funky titel jou kan oortuig om ’n flouerige boek aan te skaf. Vroeër jare het skrywers (en hul uitgewers) skynbaar minder moeite gedoen om die soort titels uit te dink wat kop en skouers bo die res uitstaan. Waarskynlik omdat daar nie elke jaar miljoene boeke verskyn het waarbo jy kop en skouers moes probeer uitstaan om ’n paar eksemplare verkoop te kry nie. Ek wonder wat sou A Christmas Carol, The Adventures of Tom Sawyer en Anne of Green Gables geheet het as hulle vandag se dae moes verskyn.

Om die regte titel vir ’n boek te kry is nie altyd kinderspeletjies nie. Liefde laat jou Rice Krispies anders proe was destyds al gereed om drukker toe te gaan, toe het ons steeds nie ’n titel daarvoor nie. (Wel, nie ’n titel waarmee my uitgewer tevrede was nie.) Oplaas het sy deur die proewe geblaai en afgekom op die sin wat die titel geword het. Sedertdien het prettige titels in ’n mate Tania Brink se kenteken geword. (’n Reeks ouer Afrikaanse liefdesverhale vir tieners is selfs onlangs herdruk met titels wat besonder baie aan Tania s’n herinner ... Maar wat, die Engelse spreekwoord lui mos: Imitation is the most sincere form of flattery! En daar bestaan buitendien nie kopiereg op ’n titel nie.)

Met Suurlemoen! was dit dieselfde storie. Ek wou die boek Suurlemoen! noem. My uitgewer het vasgeskop. Die titel sê niks oor die feit dat dit oor twee ouens gaan wat hul eie band begin nie, was haar beswaar. Dit het niks met musiek te doen nie. Dis vervelig. (Die skok! Hoe kan ’n titel met ’n uitroepteken aan die einde vervelig wees? wou ek verontwaardig weet.) Eindelik het ’n tienerleser voorgestel dat ons die boek ’n subtitel gee – ’n Storie oor liefde, rock en ’n tuinkabouter. Probleem opgelos!

’n Ruk gelede het ek op hierdie blog vertel hoe ek begin werk het aan ’n storie uit die “storiebegraafplaas” op my rekenaar. Wel, die manuskrip is voltooi en my uitgewer is mal daaroor. Die enigste probleem is ... die titel. Die titel wat in my oë so vars en funky en oorspronklik en skreeusnaaks was, moet verander.

Sug. Soms is dit makliker om ’n paar hoofstukke oor te skryf as om ’n nuwe naam vir jou boekbaba uit te dink. Om die waarheid te sê, ek en Elize het aansienlik minder kopgekrap toe ons ons ongebore baba se naam moes uitdink as wat ek gewoonlik swoeg en sweet om die regte titel vir ’n boek te kry. Gelukkig is daar nog ’n rukkie tyd voor die “doop’. Ek sal julle laat weet sodra ek met iets vorendag kon kom.

Hoekom skryf ek?

Ek het die afgelope tyd twee skrywers by verskillende geleenthede min of meer die volgende hoor sê (of gesien skryf): “’n Mens skryf om onsterflik te word.” Of: “’n Mens behoort elke dag te probeer om die soort boeke te skryf wat eendag klassiek sal word.”

            Sjoe, en hier sit ek nou al jare lank voor my rekenaar en skryf met ’n veel ligsinniger doel voor oë. Trouens, meeste van die tyd het ek absoluut geen idee met watter doel voor oë ek nou eintlik skryf nie. Maar oor een ding is ek redelik seker ... dis beslis nie met die doel om onsterflikheid te bereik nie.

            As jy nog hieroor twyfel, gaan soek gerus op Wikipedia ’n lys van al die Oscars wat oor die jare vir die beste akteur/aktrise toegeken is en kyk hoeveel van daardie mense se name jy al in jou lewe gehoor het. En selfs al het jy ’n klassieke boek neergepen en ken pretensieuse letterkunde-eerstejaars eeue van nou af nog jou naam, gaan dit jou in my beskeie, pragmatiese mening steeds nie onsterflik maak nie. Die storie van Alice in Wonderland mag voortleef, selfs in ’n onlangse Tim Burton-fliek, maar Lewis Carroll is ongetwyfeld dood en het waarskynlik nie daardie Burton-poging te siene gekry nie. (Tensy Ster Kinekor vertonings in die hiernamaals reël ...)

            Nou, voor jy dink ek is besig om een of ander uitsiglose lewensfilosofie hier uit te stal, wees verseker dat ek glad nie ontnugter is deur of depressief is oor die feit van my eie onsterflikheid of die oënskynlike gebrek aan klassieke status wat my skryfsels tot dusver openbaar nie. As ek regtig ’n oomblik rustig word en nadink oor waarom ek skryf, is dit eintlik maklik om die redes op te noem:

* Ek skryf omdat ek dit geniet. Te veel mense wat ek ken, haat hul werk. Ek geniet meestal myne. Dis terloops ook die antwoord op die stofgetrapte vraag: “Hoekom skryf jy kinderboeke? Waarom skryf jy nie ’n slag ’n roman vir volwassenes nie?” Hoekom is daar nog steeds die idee dat skrywers gefolterde siele is wat moet swaarkry ter wille van hul kuns? Dis trouens ’n idee waarmee ek grootgeword het en waarby ek as gefolterde jong tienersiel sterk aanklank gevind het. Boeke is fantastiese goed, maar boeke is nie belangriker as mense nie. As skryf jou sielsongelukkig maak, hou op daarmee.

* Ek skryf omdat ek stories wil vertel. Van kleins af was ek versot op stories. Die krag van “Wat as ...?” en “Wat het toe gebeur ...?”.

* Ek skryf omdat ek nie ’n rockster kon word nie. In ’n parallelle heelal is ek die hoofsanger van ’n band soos My Chemical Romance. Maar in hierdie heelal, glo my, wil jy my beslis nie hoor sing nie. En ek het al in standerd een moed opgegee met die idee om eendag ’n musiekinstrument te bemeester. So, ek sing soos ek gebek is en hou my by my lees – en al kan ek nie sing nie, kan ek hopelik mense laat lees. (En daarmee verdien ek die toekenning vir vreemdste sin van die dag.) 

* Ek skryf om geld te verdien. WAT?! HET HY DIT REGTIG GESÊ?! Jip. Daar is skynbaar ’n soort ongeskrewe reël dat skrywers – die goeies in elk geval – nie veronderstel is om regtig geld te maak nie. Dat jy moet ly ter wille van jou kuns. (Was dit Opperman wat daarvan beskuldig is dat die “sak” eerder as die “saak” soms vir hom belangrik is?) Wel, laas toe ek gekyk het, was die prysgeld vir die Nobelprys vir Letterkunde sowat $1,4 miljoen. My ondervinding is dat sommige “ernstige” skrywers neersien op die idee dat jy geld behoort te verdien met jou skryfwerk. Ek daag hulle uit om hul volgende roman of digbundel gratis op hul blog beskikbaar te stel. Of blog ernstige skrywers nie?

Ek skryf nie om my eie ego te streel nie. Ek skryf omdat ek van stories hou. Ek skryf vir ander mense wat van stories hou. Of mense oor 50 jaar nog van my stories gaan hou of dink dis relevant, skeel my eintlik nogal min.

Tot sover my preek vir vandag. Ek het ’n manuskrip om te gaan redigeer. En ek weet nie of my agterkleinkinders dit nog eendag sal wil lees nie, maar ek hou duim vas dat die tieners wat tans my boeke koop en lees, daarvan gaan hou ...

Die storiebegraafplaas

Ek was kleintyd gefassineer deur die idee van die olifantbegraafplaas – daardie legendariese plek waarheen olifante gaan om te vrek, en waaroor ivoorjagters jare gelede natuurlik gedroom het. Groot was my teleurstelling natuurlik toe ek later jare uitvind dis net ’n mite.

            Op my rekenaar se hardeskyf is egter die storie-ekwivalent van die olifantbegraafplaas. Elke nou en dan probeer ek die magdom lêers tot een of ander vorm van orde rangskik, en dan kom ek altyd af op storie-idees wat om een of ander rede gesneuwel het. Dis meestal nogal opwindend om so ’n ou storiekonsep op te grawe.

Myne val gewoonlik in een van drie kategorieë:

1. Volslae flops

As hierdie ’n olifantbegraafplaas is, is dié die karkasse wat so lank reeds dood is dat nie eens die ivoor gered kan word nie. Onlangs kom ek af op twee paragrawe van ’n storie wat ek jare gelede aangepak het. Die titel daarvan is Maandou, en dit gaan oor ’n meisie wat ’n oulike troeteldrakie het. Sidder. Ek kan al voor my geestesoog die afkeurbrief sien wat ek vir myself sou skryf as ek so ’n gruwelike pleegsel moes lees.

2. Flops met beperkte potensiaal

Oukei, kom ek bly by my simpel olifantbegraafplaas-metafoor. Hierdie outjies is dood, geen twyfel daaroor nie, maar plek-plek is daar iets wat jy kan red – noem dit maar die ivoor. Die titelgedig uit my bundel Wurms met tamatiesous en ander lawwe rympies kom uit ’n storie wat ek vroeër jare vir ’n opvoedkundige uitgewery geskryf het, en wat nooit die lewenslig aanskou het nie. Selfs my jeugroman Suurlemoen! is gebou uit die geraamte van ’n vroeëre tienerboekpoging getiteld Breindood, wat ook gesneuwel het.

3. Stories wat voortydig in die begraafplaas beland het.

Dis die olifante wat nog met ’n bietjie hulp gered kan word. Dis altyd opwindend om so ’n storie-idee tussen die geraamtes te ontdek – en dit is ook die rede waarom ’n mens nooit ou lêers voor die voet moet uitwis nie.

Op ’n dag wonder jy skielik wat in daardie vreemde lêer met die titel “Seerowers.doc” is. Jy maak dit oop en al wat jy kry, is die titel van ’n storie wat nooit geskryf is nie: Seerowers was nie agter hulle ore nie. En skielik onthou jy wat jy in gedagte gehad het: ’n storie oor seerowers wat nie van bad hou nie, en ’n kind wat hulle moet oortuig om te bad. Jare nadat jy die aanvanklike idee neergeskryf en in ’n doodloopstraat beland het, het jou kop uiteindelik die storie uitgepluis. Dit is hoe ek Waarvoor is seerowers bang? geskryf het.

Nog ’n boek wat op dié manier ontstaan het, is Al die meisies hou van Divan Louw. My alter ego Tania Brink het ’n paar jaar gelede die eerste hoofstuk van die storie geskryf en dit toe laat vaar. En toe kom ek verlede jaar daarop af, en ek is mal oor die titel en die hoofkarakter, en skielik weet ek presies wat in die storie moet gebeur. Gelukkig het ek met die eerste skryfpoging ’n paar notas gelos om die pad te beduie – al is dit nogal soms ’n stryd om daardie einste notas te ontsyfer.

Net vanoggend het ek weer ’n lêer met die eerste hoofstuk van ’n tienerverhaal ontdek. En skielik wonder ek ... waarom het ek nooit daardie storie aangepak nie? Was ek te besig? Kon ek nie uitpluis wat verder moet gebeur nie? Was ek bloot nie opgewonde oor die idee nie? Kan hierdie olifant dalk met mond-tot-slurp gered word ...?

Wel, kom ons kyk maar wat gebeur. Ek het hom mooi van kop tot stert ondersoek, en glo dit of nie, daar is ’n hartklop ...

Al die meisies hou van ...

Ta-daaa! 'n Splinternuwe boek uit die pen van my goeie vriendin Tania Brink ...

Om Divan Louw aantreklik te noem, is soos om te sê Mount Everest is hoog of Antarktika is koud – dis wáár, maar dit vertel nie naastenby die hele storie nie.

Dit sê byvoorbeeld niks van sy vierkantige ken wat hom soos ’n model in ’n parfuumadvertensie laat lyk nie.

Dit sê ook niks oor die kleur van sy oë nie – geheimgroen, seepsteengroen, stoutgroen.

En dit sê geheel en al niks van sy blonde hare wat parmantig orent staan en sy bruingebrande maagspiere nie ...

Ek ken sy tipe: Sulke ouens dink gewoonlik hulle is die beste ding sedert die iPhone uitgevind is – en meeste van die tyd het hulle die IK en persoonlikheid van ’n brood.

Beslis nie my koppie rooibos nie.

Maar dalk kan ek hom gebruik om ’n paar probleme op te los ...

En nou vir 'n advertensiebreuk ...

Ons onderbreek hierdie uitsending vir ’n kort advertensieflits: Twee van my (langer) kortverhale is nou as e-boeke beskikbaar. Ek het die stories spesiaal vir LAPA Uitgewers geskryf sodat dit in e-formaat kan verskyn. Die liefdesverhaal Ek is mal oor jou (en Wimpy-milkshake) en die griller Elsie Eenoog is eksklusief as e-boeke beskikbaar. As jy hulle op Kalahari.com koop, betaal jy net R17,95 elk! Klik op die skakels:

Elsie Eenoog: http://www.kalahari.com/digitaldownloads/Elsie-eenoog-eBook/75579/45025618.aspx

Ek is mal oor jou (en Wimpy-milkshake): http://www.kalahari.com/digitaldownloads/Eks-mal-oor-jou-en-Wimpy-milkshake-eBook/75579/45025627.aspx

Uitgewerskontrakte, VVV’s en huiswerkvretende renosters

Ek voel deesdae oor sommige opvoedkundige uitgewerye soos ek oor die bestaan van VVV’s voel. Immer hoopvol dat ek eendag aangenaam verras sal word, maar in my diepste binneste erg skepties.

As jy “UFO” op Google intik, kry jy tans ongeveer 231 miljoen trefslae. As jy egter (tydens die skryf hiervan) die woorde “a rhino ate my homework” google, lewer dit presies een resultaat op – nie die titel van ’n boek nie. En tog verdien ek tans (skrapse) outeursgeld op ’n boek met daardie titel wat ek ’n paar jaar gelede vir ’n relatief onbekende opvoedkundige uitgewery geskryf het. Ek het die boek nog nooit met my eie oë gesien nie. Herhaalde e-posse aan die betrokke uitgewery waarin ek smeek en soebat om ’n kopie daarvan in die hande te kry, val telkens op dowe ore. As daar dus iewers ’n blogleser is wat ’n eksemplaar van A rhino ate my homework iewers te siene kry, stuur asseblief dadelik stawende foto’s en ’n gedetailleerde ooggetuieverslag – dis immers meer seldsaam as ’n UFO sighting, as jy Google kan glo.

By ’n ander, heel bekende, opvoedkundige uitgewery sukkel ek en ’n paar medeskrywers al sedert 2009 om terugvoering te kry oor ’n bundel waarin ons kortverhale gepubliseer is. Ons het nooit kopieë teruggekry van die kontrak wat ons onderteken het nie, ons het nog nie ’n sent outeursgeld ontvang nie, en die uitgewery sê (uiteindelik!) bloot hulle kan nie outeursgeld begin betaal alvorens al die skrywers wat tot die bundel bygedra het, se voltooide kontrakte ontvang is nie. Dus: Nie hulle probleem nie. Joune. O ja, en let wel: Voordat outeursgeld uitbetaal kan word, is daar nog meer as R20 000 koste wat die uitgewery aangegaan het en wat van die outeursgeld verhaal moet word. Wat beteken as die bundel lank genoeg in druk bly, sal my agterkleinkinders dalk eendag die eerstes wees wat ’n paar sent daaruit maak. Met liefde van hul oorle’ oupagrootjie.

By nog ’n opvoedkundige uitgewery moes ek sowat drie jaar smeek en dreig voordat ek outeursgeld begin ontvang het. Noudat ek wel op hulle betaalstelsel is, gebeur dinge soos reën in die Karoo – selde en met onbetroubare reëlmaat. Soms kry ek uit die bloute ’n paar rand; ander kere gaan ’n jaar of wat verby sonder dat ek of my bankrekening enige iets van hulle hoor. Ek het, sover ek kan onthou, nog nooit ’n tantièmestaat van hulle gekry nie.

So, watter les is hieruit te leer? Ek is nie seker nie. Miskien dat jy jou huiswerk moet doen voordat jy jou storie sommer goedsmoeds aan ’n uitgewery toevertrou. Uiteraard is nie alle kleiner uitgewerye onbetroubaar nie; net soos nie alle groot uitgewerye altyd jou beste belange op die hart dra nie. Van die boeke en verhale wat ek by opvoedkundige uitgewerye gepubliseer het, is baie keurig versorg en uitgegee, en daar is geen probleme met kontrakte en outeursgeld nie.

Maar ongelukkig is nie almal so betroubaar nie. Daar’s deesdae skynbaar volop uitgewerye wat hoop om ’n vinnige paar rand uit die skolemark te verdien, en nie noodwendig skrywers se belange op die hart dra nie. Maak seker jou storie of boek gaan die beste moontlike behandeling kry in terme van redigeerwerk, die uitgeeproses en bemarking, en dat jy deur ’n behoorlike kontrak beskerm word. Dankie tog vir Facebook en ander sosiale media, waar jy deesdae by ander skrywers kan aanklop om te hoor wat hulle ondervinding van ’n sekere uitgewery is.

Die meeste skrywers het waarskynlik (soos ek) min regsagtergrond, maar probeer sover moontlik die kontrak uitpluis voordat jy dit onderteken, en maak seker jy weet presies waarvoor jy jou (en jou storie) inlaat. Moenie skroom om vrae te vra nie, en maak seker jy ontvang ’n getekende afskrif van die kontrak.

Of maak vriende met ’n slim prokureur ...

Nagedagte: Danksy hierdie bloginskrywing, sal die woorde “a rhino ate my homework” ten minste ná dese meer as een trefslag oplewer.

Skryf en tamaties plant

Iemand vra my nou die dag: Wat is die moeilikste deel van ’n storie skryf – die begin of die slot?

Vir my is die antwoord heel eenvoudig: Die middel.

Kom ek verduidelik dit met ’n (vir my) onwaarskynlike analogie: Tamaties. Ek het die afgelope somer besluit om weer eens, ondanks my lank bewese gebrek aan groen vingers, iets te probeer plant. In hierdie geval was my keuse kersietamaties. Ek is mal daaroor, en my pa het laas jaar een stoel gehad wat hulle byna die hele somer lank van tamaties voorsien het.

Nou kom ons begin by die begin. Dis die opwindende deel – van die tamatieplantery en van die storieskrywery. Dis die deel waar jy saad by die kwekery gaan koop, en sommer potgrond en ’n nuwe tuinvurk en ’n pot of twee ook aanskaf. Dis die deel waar jy verwonderd staar na die blinkrooi tamaties op die pakkie. Skryfgewys is dit die deel waar dit maklik is om spitsvondige beskrywings en kraakvars dialoog af te vuur, waar die storie nog knetter van potensiaal en die idees wag om ryp te word.

Die einde is, vir my in elk geval, ook relatief maklik om te raai. Ek weet ek wil tamaties hê. Ek is dalk nie heeltemal seker hoeveel van hulle daar gaan wees en of hulle so mooi soos op die pakkie gaan wees of so oorvloedig baie soos my pa s'n verlede jaar nie, maar dis wat ek hoop om te kry – tamaties. As ek skryf, het ek gewoonlik ook min of meer ’n sekere einde in gedagte.

Maar hier kom die moeilike deel, as jy tamaties plant soos ek of skryf soos ek: die middel.

Die middel is die deel waar jy elke dag moet onthou om die saad nat te gooi, duim vashou dat iets gaan opkom, die brose saailinge moet oorplant, en hoop roes of goggas of wat ook al kom nie die plante by nie. Dis die deel wat harde werk is. Dis die deel waar jy moet besluit watter onkruiddoder om te gebruik, moet raai hoeveel kompos om te gee en heimlik wonder of jy nie te gereeld of te ongereeld natmaak nie. Storiegewys is dit die deel waar jy wonder of jy nie te veel droogmaak nie. Dis die sitvlak-op-stoel-gedeelte van skryf. Met skryf, nes met tamaties, is dit die deel waar die ongeduld jou kan opvreet.

Maar met skryf, nes met tamaties, is dit ongelukkig ook die deel wat bepaal of jy ooit by die einde gaan uitkom wat jy in gedagte gehad het.

My manier om dit makliker te probeer maak, wat skryf betref, is om te beplan. Ek werk vooraf ’n storieraamwerk uit, ’n soort padkaart om my by die einde uit te bring. Meestal rank die storie steeds waarheen hy wil, en dis wat stories doen, so moenie te veel daarteen baklei nie. ’n Rigiede raamwerk kan ’n storie kniehalter. Maar vir my is die raamwerk meestal die stok waarteen ek die rank probeer oplei sodat hy hopelik kan groei en vrugte dra.

En my tamatie-oes? Op die foto hier bo pryk drie bloedrooi kersietamaties. Ja, Farmer Brown, hulle lyk so klein, want hulle was so klein. En ek is jammer om te sê dié drietjies was ook die somtotaal van my oes vir die somer. Groen vingers het ek helaas nie.

Maar ek het hulle nogtans een middag met groot smaak gesit en opeet, so trots soos enige tuinier op sy oes.

En wat die skrywery betref: Ek is op die oomblik reg in die middel van 'n nuwe boek. So, hierdie bloginskrywing was net 'n lekker verskoning om nie my metaforiese tamaties te gaan natgooi nie ...

Tydskrifstories

Ek het die afgelope tyd weer ’n tydskrifstorie of twee geskryf. Sommer net vir die lekkerte daarvan, en om te kyk of ek dit nog kan doen. En, om eerlik te wees, uit skone nostalgie.

Ek het in my skooldae reeds die eerste keer probeer om vir tydskrifte te skryf. Van my heel eerste pogings lê nog hier tussen my opgegaarde papiere – sommige van hulle nog op so ’n antieke tikmasjientjie getik wat my pa vir ’n appel en ’n ei op ’n veiling gekoop het. Daardie eerste pogings van my (ek onthou titels soos “Die Paddastoelplakkerskamp”, “Bertie se wraak” en “Muis” – waaroor ek nou natuurlik innerlik cringe) het ek aan elke denkbare tydskrif probeer afsmeer – van Rapport Tydskrif tot Huisgenoot en Keur en Sarie en rooi rose. Ek het sommer gou ’n heel indrukwekkende stapeltjie afkeurbriewe bymekaargemaak. Party tipiese “stock letters” (“Baie dankie vir die voorlegging ... ongelukkig nie reg vir ons mark nie ... baie sterkte met u verdere skryfwerk ...”), ander darem ’n bietjie meer persoonlik. En party genoeg om ’n sestienjarige aspirantskrywer se moed byna-byna te breek, soos die destydse Keur se verhaleredakteur wat nie ’n briefie saamgestuur het nie, maar bloot met pers koki bo-oor my kosbare manuskrip geskryf het: Verhaal haal nie die paal.

My eerste twee stories is, met baie hulp en geduld van François Bloemhof, destyds verhaleredakteur by Sarie, in my matriekjaar vir publikasie aanvaar. Ek onthou nog dat Patricia Lewis voorop die uitgawe was waarin my eerste storie verskyn het. En dat ek ’n tjek ter waarde van R750 ontvang het, wat ek by die videowinkel op die dorp gaan afrol het voordat ek dit inbetaal het.

In my studentejare was tydskrifverhale ’n nuttige manier om sakgeld te verdien. Maar meer as dit – ek dink dit het my ook kosbare skryflesse geleer.

Soos om gedissiplineerd te skryf, byvoorbeeld, en jou by die redakteur se vereistes te hou. Daardie eerste storie van my wat uiteindelik gepubliseer is, was 1 500 woorde lank toe François aangedui het dat Sarie daarin belang stel. Dit moes uiteindelik 750 woorde wees. Ek onthou hoe ek later met die uitdruk in die bad gelê en telkens triomfantlik in die kantlyn aantekeninge gemaak het as ek daarin kon slaag om nog ’n woord of twee te vermorsel.

Tydskrifstories het my voorberei op die meedoënlose redigeerwerk wat soms nodig is om ’n stuk skryfwerk gereed te kry vir publikasie. Daarom het ek my gelukkig nie doodgeskrik toe ek die eerste keer ’n manuskrip vir ’n uitgewery stuur en daar van my verwag is om ’n leërskare van my “darlings” dood te maak nie.

Ek weet daar is party skrywers wat dit haat as jy aspirantskrywers aanraai om met ’n teikenmark in gedagte te skryf. Vir my, egter, was dit nog altyd belangrik om te weet vir watter teikenmark ek skryf – dalk omdat ek soms vir kleuters skryf, soms vir beginnerlesers, soms vir tieners, en soms vir volwasse koerantlesers. En in daardie opsig het tydskrifverhale my baie gehelp. Voordat jy ’n storie vir ’n tydskrif stuur, beter jy sorg dat jy ’n goeie idee het van sy mark. (Terloops, my eerste Sarie-storie, “Nagskof”, het oor ’n vampier gegaan. François het baie jare later teenoor my erken dat lesers hom baie opdraande gegee het daaroor – bowenal omdat dit in die Kersuitgawe verskyn het!)

Oorsee plaas hoofstroomtydskrifte byna glad nie meer verhale nie, en die afgelope paar jaar het die mark vir Afrikaanse tydskrifverhale ongelukkig ook gekrimp. Dis jammer. Ek sal nooit die opwinding vergeet as ek hoopvol ’n blou-en-rooi FastMail-koevert in die pos gooi nie, kompleet met ’n selfgeadresseerde koevert binne-in ingeval die verhaleredakteur nie van my storie hou nie. En die vreugde as daar ’n koevert met die tydskrif se logo voorop terugkom ...

2012 teen ’n (blog)slakkepas

Hier is dit sowaar al die 19de Januarie, en ek plaas nou eers my eerste bloginskrywing vir die jaar. Skandelik.

Ek het darem nie die eerste byna drie weke van 2012 in alle opsigte teen dieselfde slakkepas begin nie. Ek is byna twee weke lank terug in die soutmyn, en ek het so tussendeur ’n manuskrip klaargemaak en voorgelê, aan ’n nuwe storie begin werk (waaroor ek baie opgewonde is, soos ’n mens veronderstel is om te wees oor ’n storie waarvan jy nog net vier hoofstukke geskryf het), en ek is besig om by te skryf aan ’n niefiksieboek wat later vanjaar verskyn.

Aan die begin van die jaar dink ek altyd: Vanjaar gaan ek sweerlik niks geskryf kry nie – ek het nie één enkele idee nie. Maar op een of ander manier gebeur dinge darem (touch wood!) altyd, selfs al doen ek nie noodwendig goeie voorafbeplanning nie. Iemand sê nou die dag vir my: Skryf nou soveel soos jy kan, want as die baba eers daar is, gaan jy minder tyd kry. Maar ek troos myself daaraan dat ek in die verlede gewoonlik op my produktiefste was wanneer ek baie gehad het om te doen en tussendeur alles in afknyptydjies moes skryf. (En nou hoop ek natuurlik hierdie is nie my beroemde laaste woorde nie ...)

O ja, die afgelope week het ek ook my laaste rubriek vir Rapport klaargemaak. Die koerant se tydskrif gaan ’n opwindende revamp kry, en die rubrieke waai. Dit was nogal hartseer om ná jare afskeid te neem van my rubriekruimte, maar ek gaan darem voort met my kwartaallikse rubrieke vir Baba & Kleuter en élan.

Hierdie week het ek proefillustrasies gekry vir ’n nuwe kinderboekreeks van my wat later vanjaar verskyn. Ek en my uitgewer is mateloos opgewonde oor die pics. Dis ’n nuwe illustreerder, wat klaarblyklik ook boekontwerp verstaan. Ek kan nie wag om die finale produk te sien nie.

Nou ja, vanoggend was ek lui vir skryf, want die ergste hitte in Bloem is effens gebreek deur ’n lekker reënbui wat gisteraand uitgesak het, en ek het met Pippie gaan stap eerder as om tyd voor my Mac deur te bring – so, daarom het ek maar gou voor werk hierdie paar woorde vir my blog kom skryf. En nou is dit volstoom aan die werk. (Of dalk moet ek eers gaan koffie maak ...)

Voorspoed vir 2012!